2310 270 184
Καθημερινές 9π.μ.-5μ.μ.
Τα Ηθικά Μεγάλα είναι η μία από τις τρεις μεγάλες συνθέσεις ηθικής διδασκαλίας που η αρχαιότητα μας παρέδωσε ως δημιουργήματα του Αριστοτέλη. Οι δύο άλλες πραγματείες που φέρουν το όνομα του Σταγειρίτη φιλοσόφου είναι τα Ηθικά Ευδήμια και τα Ηθικά Νικομάχεια.
Στα Ηθικά Μεγάλα προτείνεται μία ηθική ανθρωπολογική, απαλλαγμένη από κάθε υπερβατικό στοιχείο τόσο στην πηγή και θεμελίωσή της όσο και στη δόμηση και προοπτική της. Πρόκειται για ηθική εγγενώς πολιτική, προσανατολισμένη απαρέγκλιτα σε ένα κορυφαίο αγαθό, την ευτυχία του ανθρώπου ως ελεύθερου υποκειμένου που ζει στο πλαίσιο μιας κοινωνίας συγκεκριμένου τύπου: της αρχαιοελληνικής πόλεως.
Δεν γνωρίζουμε γιατί τα “Ηθικά Μεγάλα” έχουν αυτό το όνομα, ενώ είναι η πιο μικρή από τις ηθικές πραγματείες που αποδίδονται στον Αριστοτέλη. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι ήταν αφιερωμένα στον μεγάλο Νικόμαχο, τον πατέρα του φιλοσόφου, ενώ τα “Νικομάχεια” στον μικρό, τον γιο του. Ή ότι ονομάστηκαν έτσι, επειδή τα επιμέρους δύο βιβλία της πραγματείας είναι όντως μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα των άλλων πραγματειών, άρα μεγαλύτεροι θα ήταν και οι παπύρινοι κύλινδροι στα οποία ήταν γραμμένα.
Το έργο είναι πιο γνωστό με τον λατινικό τίτλο “Magna Moralia”. Στην αρχαιότητα δεν είχε αμφισβητηθεί ποτέ η γνησιότητά του. Σήμερα η κρατούσα άποψη είναι ότι δεν έχει γραφτεί από το χέρι του Αριστοτέλη, αλλά ότι απηχεί πολύ καλά τη διδασκαλία του. Ίσως είναι έργο ενός άξιου μαθητή του. Αυτή είναι και η δική μου άποψη, το κατά δύναμιν υποστηριγμένη στην αναλυτική εισαγωγή μου.
Εκεί δείχνω ότι στην ηθική διδασκαλία που προτείνουν τα Ηθικά Μεγάλα” διαφαίνονται αποχρώσεις της ελληνιστικής εποχής, μιας εποχής με αυξανόμενη εξατομίκευση. Όσο χάνει τη σημασία της η πόλη-κράτος και απλώνονται τα πολιτειακά όρια στα αχανή ελληνιστικά βασίλεια, τόσο το άτομο στρέφεται μέσα του, για να αναζητήσει τις απαντήσεις που δεν του δίνει πια η πόλη. Όσο συρρικνώνεται ο λόγος της πόλης, τόσο διευρύνεται και συνειδητοποιείται η ισχύς των παθών…
