ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: ΙΣΤΟΡΙΑΙ (ΟΓΔΟΟΣ ΤΟΜΟΣ) ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟ Θ’

Στο όγδοο και τελευταίο βιβλίο των Ιστοριών περιγράφει ο Θουκυδίδης τα όσα διαδραματίστηκαν κατά τα έτη 413 – 411. Αρχίζει την περιγραφή με την αντίδραση που προκλήθηκε στην Αθήνα μετά την καταστροφή του στόλου της, και γενικά του εκστρατευτικού σώματος, στη Σικελία, καθώς και τις συνέπειες που είχε αυτή για την πόλη τόσο σε ό,τι αφορά στα εσωτερικά της όσο και στη στάση και τις διαθέσεις όλων γενικά των Ελλήνων, είτε αυτοί ήταν ουδέτεροι είτε δικοί της σύμμαχοι ή υπήκοοι αλλά και στη στάση των συμμάχων της Σπάρτης και της ίδιας της Σπάρτης, που είχε τώρα αναθαρρήσει και έλπιζε ότι θα μπορούσε να νικήσει την Αθήνα και να γίνει αυτή η ηγέτιδα δύναμη όλης της Ελλάδας. Αλλά η μεγαλύτερη συνέπεια τόσο σε ό,τι αφορά στα εσωτερικά πράγματα της Αθήνας όσο και στην όλη διεξαγωγή του πολέμου ήταν η επέμβαση της Περσίας.
Πρόκειται λοιπόν για ένα λαβύρινθο γεγονότων σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο με αναφορά σε πολλά πρόσωπα όχι μόνο της Αθήνας αλλά και της Σπάρτης, ακόμη και της Περσίας, τα οποία μηχανορραφούν, προδίδουν και δείχνουν όλη την κατάντια της πολιτικής ζωής της Αθήνας εκείνη την εποχή.
Ωστόσο μπορούμε να εντάξουμε τα γεγονότα αυτά σε τρεις ενότητες, όχι βέβαια ανεξάρτητες αλλά πάντοτε σε στενή σχέση μεταξύ τους, τέτοια μάλιστα που νομίζει κανείς ότι ο Θουκυδίδης διαπραγματεύεται ένα θέμα: τη Μεταπολίτευση στην Αθήνα ύστερα από 100 συνεχή χρόνια δημοκρατικής διακυβέρνησης. Την αντίληψη αυτή ενισχύει το γεγονός ότι ένα και μόνο είναι το κυρίαρχο πρόσωπο, ο Αλκιβιάδης, ο οποίος πίστευε ότι έτσι μόνο θα άνοιγε ο δρόμος της επιστροφής του στην Αθήνα.