ΝΕΜΕΣΙΟΣ ΕΜΕΣΗΣ – ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Τι είναι ο άνθρωπος και ποια είναι η θέση του στον κόσμο; Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο Νεμέσιος Εμέσης· το κείμενο αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια μιας φιλοσοφικής ανθρωπολογίας, δεδομένου ότι προβληματικοποιεί την ανθρώπινη ύπαρξη και θέτει τον άνθρωπο ως πρόβλημα για τον ίδιο τον εαυτό του. Ο Νεμέσιος θέτει το πρόβλημα της ανθρώπινης ουσίας και της σχέσης της με τον υπόλοιπο κόσμο· κατορθώνει μια κατηγοριοποίηση του ψυχοφυσικού είναι, τοποθετώντας τον άνθρωπο στην κορυφή της αλυσίδας των όντων. Ο Νεμέσιος επισημαίνει την ανωτερότητα του ανθρώπου, η οποία εκπηγάζει από την ιδιαίτερη σχέση του ανθρώπου με το Θεό. Ο άνθρωπος δε νοείται ως ένα ον ανάμεσα σε όλα τα άλλα, ως μια ακόμη ενδοκόσμια περίπτωση. Προκειμένου να φωτιστεί το μυστήριο του ανθρώπου, σύμφωνα με το Νεμέσιο, προϋποτίθεται η κατανόηση του ανθρώπου στα όρια της σχέσης του με το Θεό. Το ερώτημα περί ανθρώπου τότε και μόνο τότε αποκτά νόημα, διότι τότε και μόνο τότε είναι αυθεντικό.

Ο Νεμέσιος υπήρξε επίσκοπος στην πόλη Έμεσα και έζησε γύρω στο 400 μ.Χ. (…) Το κείμενό του εμφανίζει ξεχωριστό ενδιαφέρον για τον αναγνώστη, τόσο για το θεολόγο όσο και για το φιλόλογο και τον ιστορικό της φιλοσοφίας, καθώς συγκεντρώνει στοιχεία από τα διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής, με την πλατωνική και τη νεο-πλατωνική σκέψη να αποτελούν τις βασικές του επιρροές. Αυτές ακριβώς οι πλατωνικές επιδράσεις στη σκέψη του Νεμέσιου τον οδήγησαν να αποδεχθεί τη θεωρία για την προΰπαρξη των ψυχών.