Ο Γεώργιος Γεμιστός (Κωνσταντινούπολη, 1355 – Μυστράς, 26 Ιουνίου 1452) ήταν Έλληνας φιλόσοφος και μελετητής της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας που επέλεξε για τον εαυτό του το προσωνύμιο Πλήθων, ώστε να θυμίζει το όνομα Πλάτων. Υπήρξε μία από τις κορυφαίες πνευματικές μορφές των ύστερων βυζαντινών χρόνων, καθώς ήταν ένας από τους πρωτοπόρους της αναβίωσης του Πλατωνισμού στη δυτική Ευρώπη, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην Αναγέννηση.

Επανεισήγαγε τις σκέψεις του Πλάτωνα στη δυτική Ευρώπη κατά τη διάρκεια της Συνόδου της Φλωρεντίας (1438-1439). Εκεί ο Πλήθων συνάντησε και επηρέασε τον Κόζιμο των Μεδίκων για να ιδρύσει μία νέα πλατωνική ακαδημία (Accademia Platonica), η οποία από το 1459, υπό τον ουμανιστή Μαρσίλιο Φιτσίνο, θα μετέφραζε στα λατινικά όλα τα έργα του Πλάτωνα, τις Ἐννεάδες του Πλωτίνου και διάφορα άλλα νεοπλατωνικά έργα που επί Χριστιανισμού είχαν πέσει στην αφάνεια, μπολιάζοντας με τις ιδέες τους την Αναγέννηση. Ο Πλήθων διακρίθηκε για την ελληνική αυτοσυνειδησία του, κι έγραψε χαρακτηριστικά: “Έλληνες εσμέν το γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί“.

Ο Γεώργιος Γεμιστός γεννήθηκε ανάμεσα στο 1355 και το 1360 στην Κωνσταντινούπολη από εύπορους γονείς. Εικάζεται οτι ηταν ο δεύτερος γιος του αξιωματούχου (πρωτονοτάριου) της Μεγάλης Εκκλησίας Δημήτριου Γεμιστού. Απέκτησε νωρίς κλασική Παιδεία, πιθανώς έχοντας δάσκαλο το Δημήτριο Κυδώνη, και μυήθηκε στην πλατωνική και νεοπλατωνική σκέψη. Χωρίς να γνωρίζουμε το πως και γιατί αποφάσισε παράτολμα περί το 1380 να ταξιδέψει στην Αδριανούπολη, που τότε ήταν πρωτεύουσα του Οθωμανού ηγεμόνα Μουράτ Α΄, κι ήρθε σε επαφή με το πνεύμα της ανεξιθρησκείας, την πολυθεϊα, τον παγανισμό κι άλλες αμφιλεγόμενες ιδέες. Eκεί μαθήτευσε κοντά στον Ελισσαίο (όπως γράφει ο Γεννάδιος Σχολάριος), έναν αγνώστων στοιχείων Εβραίο που φαίνεται πως ήταν οπαδός του Ζωροαστρισμού και του πολυθεϊσμού, κι αργότερα “εκάη ζωντανός” κατά τον ιστορικό Κωνσταντίνο Σάθα χωρίς όμως να αναφέρει πού και πότε. Κοντά του ο Γεμιστός πρέπει να είχε ήδη διαμορφώσει σοβαρές επιφυλάξεις για το παρηκμασμένο πνευματικά και πολιτικά Βυζάντιο, ενώ απέρριψε τη χριστιανική θρησκεία και το συντηρητισμό της. Διαμόρφωσε την άποψη ότι ο κρατικός οργανισμός του Βυζαντίου είναι βαθιά προβληματικός και πως με την αναποτελεσματική εκκλησιαστική διοίκηση, αποτελούσαν τις αιτίες για την αδυναμία της αυτοκρατορίας να αντιδράσει και να ανορθωθεί απέναντι στους Οθωμανούς που χαν κυκλώσει τη βασιλεύουσα και με το νεο τους επιθετικό σουλτάνο Βαγιαζήτ Α’ άρχισαν να την πολιουρκούν το 1394.