CYRIL BAILEY – ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ: ΛΕΥΚΙΠΠΟΣ – ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Οι Έλληνες Ατομικοί Φιλόσοφοι: Λεύκιππος – Δημόκριτος

Σαν φυσικό επακόλουθο μιας έκδοσης του κειμένου του
Επίκουρου, επιχείρησα μια γενική έκθεση του συστήματος

του. Αλλά μόλις κάποιος αναλαμβάνει αυτή τη δουλειά γίνε-
ται σαφές ότι θα ήταν ατελής και μη ικανοποιητική χωρίς

έκθεση των Ατομικών φιλοσόφων που προηγήθηκαν από αυ-
τόν. Αυτό το βιβλίο συνεπώς προορίζεται να είναι μελέτη της

ανάπτυξης της Ατομικής θεωρίας στην Ελλάδα και της ενσω-
μάτωσής της στο συνολικό σύστημα του Επίκουρου. Έχει γί-
νει προσπάθεια να συγκεντρώσω από τα διασκορπισμένα

υπολείμματα τα οποία κατέχουμε, τις θεωρίες των τριών Α-
τομικών φιλοσόφων, να τις συσχετίσω μεταξύ τους και να

ασχοληθώ με μερικά από τα προβλήματα τα οποία εγείρο-
νται αναπόφευκτα από την εξέταση τους. Δεν μπορώ να ι-
σχυρισθώ ότι είμαι φιλόσοφος, ακόμη λιγότερο ότι είμαι άν-
θρωπος της επιστήμης. Θα υπάρξει συνεπώς μικρή κριτική

από εξωτερική φιλοσοφική άποψη και μικρή προσπάθεια να
υποδείξουν, παραλληλίες και διαφορές μεταξύ των αρχαίων

και των συγχρόνων Ατομικών θεωριών. Αυτό που προσπάθη-
σα να κάνω είναι να κατανοήσω όσο είναι δυνατόν τα πνεύ-
ματα αυτών των Ελλήνων στοχαστών και να εκθέσω τις σκέ-
ψεις τους εκ των έσω. Η ανάπτυξη του «απλού ανθρώπου»,

αυτού που ο Επίκουρος είχε πρόθεση να γίνει η φιλοσοφία
του «απλού ανθρώπου», μπορεί τουλάχιστον να δείξει μια
χρήσιμη βάση για την κριτική άλλων περισσότερο σοφών στην
επιστήμη και τη φιλοσοφία.
Προσπάθησα όσο το δυνατόν περισσότερο να αφήσω τους
τρεις φιλοσόφους να πουν τη δική τους ιστορία με τα δικά

τους λόγια, όταν αυτά έχουν διασωθεί, και όταν λείπουν αυ-
τά να χρησιμοποιήσω τις περιγραφές και τα σχόλια αρχαίων

συγγραφέων. Ευτυχώς, εκτός ίσως για το Λεύκιππο, υπάρχει

αρκετή ποσότητα υλικού που έχει διατηρηθεί, αλλά είναι α-
ναγκαίο να γίνει σύνδεση αυτού του υλικού. Είναι συχνά δε-
λεαστικό να προσπαθεί κάποιος να γεφυρώσει τις αβύσσους

10

με εικασίες και να αποδώσει στους φιλοσόφους θεωρίες και
ιδέες τις οποίες οι καταγεγραμμένες πεποιθήσεις φαίνονται
να προτείνουν. Κάποιοι από τους σύγχρονους κριτικούς, τις
έχουν μέσα στον ενθουσιασμό τους πάει πάρα πολύ μακριά

προς αυτή την κατεύθυνση, και έχω προσπαθήσει να αντι-
σταθώ στον πειρασμό εκτός από μέρη όπου ένιωσα βέβαιος

ότι το έδαφος ήταν σταθερό.

Το χρέος μου σε πολλούς σύγχρονους συγγραφείς θα υπο-
δειχθεί επαρκώς στις υποσημειώσεις, αλλά ειδικές ευχαριστί-
ες και ειλικρινής αναγνώριση οφείλονται στον Hermann Diels

και τον Hermann Usener για τη συλλογή του υλικού πάνω

στο οποίο στηρίζεται αυτή η έκθεση, και, ανάμεσα στους κρι-
τικούς Carlo Giussani, Dr. Ettore Bignone και Professor John

Burnet. Επιθυμώ επίσης να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου
στους Trustees of the Jowett Copyright Fund για τη βοήθεια
τους στην έκδοση αυτού του τόμου.

C.B
Οκτώβριος 1926