JEAN–MARIE GUYAU – Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΓΓΛΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΩΦΕΛΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Στο έργο του Jean-Marie Guyau (1854-1888) Η Σύγχρονη Αγγλική Ηθική της Ωφελιμότητας και της Εξέλιξης το σχέδιο της ιστορικής έκθεσης συνδέεται με μια προσωπική ματιά του συγγραφέα. Διακρίνει στην ιστορία της ωφελιμιστικής ηθικής τρεις περιόδους: η πρώτη, όπου αυτή η ηθική θεμελιώνεται στο ατομικό συμφέρον, όπως στον Επίκουρο, στον Hobbes και στη Γαλλία του 18ου αιώνα. Η δεύτερη, όπου βασίζεται στην αρμονία ανάμεσα στο ατομικό και το κοινό συμφέρον (είναι η περίοδος του πνεύματος του ωφελιμισμού στην Αγγλία αποκλειστικά μέχρι τον Bentham). Τέλος, η τρίτη, η εντελώς σύγχρονη περίοδος, όπου η ωφελιμιστική ηθική ισχυρίζεται ότι πλέον δεν επιδιώκει παρά το γενικό συμφέρον: είναι η φάση που έχει σημαδευτεί από τα ονόματα των Stuart Mill, Bain, Bailey, Darwin, Herbert Spencer. Υπάρχει λοιπόν, σύμφωνα με αυτή την ευφυή και βαθιά άποψη, μια πραγματική πρόοδος, μια συνεχής εξέλιξη στην ωφελιμιστική σχολή από την εποχή του Επίκουρου μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Διακρίνεται στο έργο η αποφασιστική πρωτοτυπία του συγγραφέα, που δεν σταματά μπροστά σε καμία παράδοση, μπροστά σε καμία αυθεντία στην ιστορία της φιλοσοφίας και που διεκδικεί έντονα το δικαίωμα να αναθεωρήσει τις προτάσεις που είχαν τεθεί πριν από αυτόν. Αυτό που είναι πραγματικά νέο, είναι το σύστημα της ωφέλειας και το εντελώς νέο σύστημα της εξέλιξης, που συγκρινόμενα μεταξύ τους και οδηγούμενα το ένα στο άλλο προσφέρουν ένα ευρύ ηθικό πρόγραμμα, σχεδιασμένο και ολοκληρωμένο κατά τρόπο που να δίνει πλήρη ικανοποίηση και στα πλέον απαιτητικά πνεύματα.