Ο ΒΙΒΛΙΚΟΣ ΕΛΥΤΗΣ – ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΣΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

Ο Βιβλικό Ελύτης – Βιβλικές Μνήμες στο Άξιον Εστί

Στο σύνολο του ποιητικού έργου του Οδυσσέα Ελύτη η Βίβλος χρησιμοποιείται συνειδητά: ο ποιητής μπολιάζει επιμελημένα το δέντρο της ποίησης με βιβλικά στοιχεία και το ποτίζει με ύδατα που φέρνει από τη σύνολη πνευματική πορεία του ελληνισμού, όπου το μερίδιο της ορθόδοξης παράδοσης είναι μεγάλο. Δεν μελετά τυχαία ο Ελύτης τον Ρωμανό τον Μελωδό· και θέλησε να αποδώσει στα νέα ελληνικά την Αποκάλυψη, ενώ έβρισκε πνευματική γαλήνη στις ποιητικές «συνεικόνες» (collages), όπου η αγιογραφία διαλέγεται αρμονικά με τις ζωγραφικές τάσεις της εποχής του. Η επιστημονική έρευνα όμως δεν έδωσε αρκετή προσοχή στην ειδική αυτή σχέση του με την ορθόδοξη παράδοση ούτε και στον τρόπο με τον οποίο αυτή ενοφθαλμίστηκε στο πολύκλαδο και αειθαλές ελυτικό ποιητικό δέντρο.

Ωστόσο, μέσα στο ελυτικό ποιητικό corpus πουθενά η Βίβλος δεν είχε τόσο μεγάλο μερίδιο όσο σ’ ένα έργο: το Άξιον Εστί, όπου ο ποιητής κατάφερε να υφάνει έναν στολισμένο ιερατικό μανδύα πλέκοντας τα υφάδια της νεοελληνικής παράδοσης πάνω στα στημόνια της ορθόδοξης, γεμίζοντάς τα με κατάλληλα αρχαιοελληνικά ποικίλματα. Η ανά χείρας μελέτη, λοιπόν, χωρίς καθόλου να είναι πλήρης, είναι ενδεικτική μιας από τις κατευθύνσεις που θα μπορούσε να πάρει η έρευνα σε σχέση με το έργο του Οδυσσέα Ελύτη αλλά και άλλων Ελλήνων λογοτεχνών, στη βάση, δηλαδή, της ανίχνευσης του ρόλου των βιβλικών κειμένων στο σύνολο του έργου τους: Ελύτης, Παλαμάς, Σεφέρης, Σικελιανός, Μελισσάνθη, Βρεττάκος, Λειβαδίτης …

Το Άξιον Εστί μοιάζει να «κρύπτει» περισσότερα απ’ όσα «φαίνει», ακόμα και όταν υφίσταται ερευνητικές «ανασκαφές» σαν κι αυτές που επιχειρούνται εδώ, καθώς ιχνηλατούμε τις βιβλικές μνήμες ενός έργου κατάφορτου με αναμνήσεις του ελληνικού πολιτισμού. Ας είναι αυτό το βιβλίο ένα μικρό «ενθύμιο» αφιερωμένο στα 110 χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη.