ΠΡΩΙΜΗ ΒΥΖΑΝΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΕΥΝΑΠΙΟΥ Η ΜΕΤΑ ΔΕΞΙΠΠΟΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΟΔΩΡΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ (ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΗ)

Γεννημένος στις Σάρδεις της Λυδίας το 349 μ.Χ., ο Ευνάπιος υπήρξε μαθητής του
σοφιστή και Χριστιανού Προαιρέσιου, τον οποίο θαύμαζε παρά τη δική του απέχθεια για
τον Χριστιανισμό. Το ιστορικό του έργο Ἡ μετὰ Δέξιππον ἱστορία χρονική συντέθηκε σε 14
βιβλία και κάλυπτε την περίοδο από το 270 μ.Χ. έως το 404 μ.Χ.. Όπως μαρτυρά και ο
τίτλος του έργου του Ευνάπιου, η ιστορία του ξεκινούσε από το σημείο που τελείωνε η
αφήγηση του Δέξιππου, με τον θάνατο του Αυτοκράτορα Κλαύδιου Γοτθικού, και τελείωνε
με το θάνατο της Αυτοκρατόρισσας Ευδοξίας το 404 μ.Χ.. Ο Φώτιος αναφέρει στην
Βιβλιοθήκη του την ύπαρξη δύο εκδόσεων, από τις οποίες η δεύτερη ήταν λιγότερη
αντιχριστιανική από την πρώτη.
Συνεχιστής του Ευνάπιου υπήρξε ο Ολυμπιόδωρος από τις Θήβες της Αιγύπτου.
Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Ολυμπιόδωρου που καλεί τον εαυτό του επαγγελματία
ποιητή. Σε αντίθεση με τον Ευνάπιο, ο Ολυμπιόδωρος δεν επεδίωξε να γράψει ιστορία
όλης της Αυτοκρατορίας. Οι Ἱστορικοὶ λόγοι του σε είκοσι-δύο τόμους κάλυπταν γεγονότα
της περιόδου 407-425 μ.Χ., τα οποία έλαβαν χώρα σε περιοχές της αυτοκρατορίας που
έχουν εισβάλει πια Γότθοι και Βάνδαλοι, δηλαδή την Ιταλία, την Γαλατία και την Ισπανία. Σε
αντίθεση με τον Ζώσιμο, που ως εθνικός ιστοριογράφος της περιόδου, συνδέει την
εγκαθίδρυση του Χριστιανισμού με καταστροφικές συνέπειες για την αυτοκρατορία, ο
Ολυμπιόδωρος, που τελειώνει την ιστορία του με τον θρίαμβο του ευσεβούς Χριστιανού
αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β´ και την ενθρόνιση του Βαλεντινιανού Γ΄ ως αυτοκράτορα της
Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 425, κρατά ουδέτερη στάση.
Τα ιστορικά έργα του Ευνάπιου και του Ολυμπιόδωρου σώζονται μόνο σε
αποσπάσματα σε ιστορικά έργα μεταγενέστερων συγγραφέων (Ζώσιμος, Φιλοστόργιος,
Σωζομενός, Ιωάννης Αντιοχείας, Πέτρος Πατρίκιος), σε συλλογές ιστοριογραφικών
αποσπασμάτων (π.χ. τα Excerpta του Κωνσταντίνου Ζ´ Πορφυρογέννητου), ή στη
Βιβλιοθήκη του Φωτίου. Αποτελούν του πρώτους κρίκους στη λεγόμενη κοσμική
ιστοριογραφία της πρώιμης βυζαντινής περιόδου που φτάνει ως τον Θεοφύλακτο
Σιμοκάττη στις αρχές του 7 ου αιώνα μ.Χ., παρέχοντας σημαντικές μαρτυρίες για την ιστορικό
και πολιτικό πλαίσιο της εποχής. Τα ιστορικά έργα του Ευνάπιου και Ολυμπιόδωρου
ακολουθώντας την κλασσική ιστοριογραφική παράδοση όπως είχε παραδοθεί από τους
Θουκυδίδη, Ηρόδοτο και Πολύβιο, θέτουν βασικά χαρακτηριστικά της ιστορικής
συγγραφής για τους ακόλουθούς τους: στο κέντρο των έργων τους είναι η αφήγηση
σύγχρονων σε αυτούς γεγονότων και η εξιστόρηση τους βασίζεται κυρίως σε εκείνες τις
πολιτικές ή στρατιωτικές πράξεις που οι ίδιοι θεωρούσαν πιο σημαντικές.